ارزیابی توانمندی ژنتیکی و تجزیه علیت روی 20 لاین پیشرفته گندم آبی در منطقه کرمانشاه

هیجده لاین پیشرفته و دو رقم گندم در قالب یک طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی اسلام آباد غرب مورد ارزیابی و مطالعه قرار گرفت . از آنجا که مطالعات همبستگی بین صفات مختلف ، بخصوص عملکرد دانه و اجزاء وابسته به آن و تعیین روابط علت و معلولی این صفات ، به اصلاح گردان این امکان را می دهد که مناسب ترین و منطقی ترین ترکیب اجزاء که منتهی به حصول عملکرد بیشتر در واحد سطح می گردد انتخاب نموده، نقاط ضعف و قوت مواد اصلاحی خود را بشناسند و در رفع نواقص این ارقام در برنامه های آتی اصلاحی اهتمام ورزند. ابتدا مطالعات همبستگی صورت گرفت ، تجزیه علیت عملکرد دانه، عملکرد کاه، شاخص برداشت ، تجزیه کلاستر و تنوع ژنتیکی ارقام و لاینهای مورد بررسی نیز از جمله مواردی بود که در این بررسی مورد توجه قرار گرفت . صفات عملکرد دانه، عملکرد کاه، عملکرد بیولوژیک ، تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، طول پدانکل، ارتفاع بوته، تعداد سنبلچه در سنبله، وزن هزار دانه، وزن سنبله، تعداد پنجه، شاخص برداشت ، عرض دانه، طول دانه، تعداد روز تا ظهور خوشه و تعداد روز تا رسیدن فیزیولوژیک مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. در تجزیه واریانس مشخص شد که بین تیمارها در صفات تعداد دانه در سنبله، طول پدانکل، تعداد سنبلچه در سنبله، وزن هزار دانه و عرض دانه در سطح احتمال یک درصد و در صفات وزن سنبله و عملکرد دانه در سطح احتمال 5 درصد اختلاف معنی دار وجود دارد و در بقیه صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری وجود نداشت . مقایسات میانگین از طریق آزمون دانکن نشان داد که بیشترین عملکرد مربوط به لاین شماره چهار می باشد. تجزیه همبستگی عملکرد دانه نشان می دهد که موثرترین صفت در عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک با همبستگی مستقیم 2/057 می باشد. تجزیه همبستگی عملکرد کاه مشخص نمود که اثر مستقیم عملکرد بیولوژیک بر روی آن مثبت و زیاد است (1/256). تجزیه همبستگی شاخص برداشت نشان داد که این صفت را می توان با افزایش عملکرد دانه همزمان با کاهش دادن یا ثابت نگه داشتن عملکرد کاه افزایش داد. تجزیه خوشه ای تیمارها را به 6 دسته مختلف دسته بندی نمود که بوسیله آن می توان لاینهایی که با یکدیگر بیشترین و کمترین قرابت ژنتیکی دارند را جهت بکارگیری در پروژه های اصلاحی آتی انتخاب نمود.